فیلترها/جستجو در نتایج    

فیلترها

سال

بانک‌ها




گروه تخصصی











متن کامل


نشریه: 

خردنامه صدرا

اطلاعات دوره: 
  • سال: 

    1393
  • دوره: 

    -
  • شماره: 

    75
  • صفحات: 

    79-96
تعامل: 
  • استنادات: 

    0
  • بازدید: 

    788
  • دانلود: 

    0
چکیده: 

کلام اسلامی، ثمره تلاش متکلمان چند سده نخست تاریخ اسلام است. در میان آموزه های اصلی کلام اسلامی، تجرد خداوند از یک طرف و جسم انگاری ماسوای او از سوی دیگر، از اهمیت ویژه ای برخوردار است. این رویکرد از معدود مباحثی است که تقریبا بین همه فرق کلامی، بویژه در قرون اولیه هجری مشترک است؛ معتزله، امامیه، اشاعره و دیگر فرق کلامی همه در این عقیده اتفاق نظر دارند. این اجماع، ریشه در جایگاه دین ورزی آنها دارد، چرا که معتقدند ورود بحث «تجرد» به ماسوی الله موجب سستی پایه های توحید می شود و ارکان خداشناسی را تحت تاثیر قرار می دهد. از اینرو، متکلمان ماسوی الله را اموری جسمانی (خواه جسم لطیف یا جسم کثیف) می دانند و «مجرد» را حقیقتی کامل و بی نیاز مطلق معرفی می کنند.این نظریه، مبنای برخی از اصلی ترین آموزه های کلامی بوده است. نفی تشبیه و نفی عوالم غیر مادی (مثل عالم عقول) از وجوه سلبی این دیدگاه بشمار می آید و جسمیت ملائکه، حدوث عالم، فنای عالم و معاد جسمانی، از وجوه ایجابی آن است.

شاخص‌های تعامل:   مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

بازدید 788

مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesدانلود 0 مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesاستناد 0 مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesمرجع 0
نویسندگان: 

رضایی محمد

نشریه: 

کلام اسلامی

اطلاعات دوره: 
  • سال: 

    1384
  • دوره: 

    14
  • شماره: 

    53
  • صفحات: 

    115-122
تعامل: 
  • استنادات: 

    1
  • بازدید: 

    262
  • دانلود: 

    0
کلیدواژه: 
چکیده: 

شاخص‌های تعامل:   مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

بازدید 262

مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesدانلود 0 مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesاستناد 1 مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesمرجع 0
نویسندگان: 

سیدی بنابی سیدباقر

اطلاعات دوره: 
  • سال: 

    1390
  • دوره: 

    6
  • شماره: 

    21
  • صفحات: 

    95-123
تعامل: 
  • استنادات: 

    0
  • بازدید: 

    1264
  • دانلود: 

    395
چکیده: 

با توجه به اینکه علما و دانشمندان در حقیقت «تجسم عمل» تحقیق در خوری ننموده اند؛ یافتن نظریات و آراء گوناگون در این باره کاری بس دشوار به نظر می رسد، لذا برای به دست آوردن آراء و نظریات ایشان ناچار از دست یازیدن به مبانی کلامی و فلسفی ای هستیم که از جانب انان در دست داریم تا بدان وسیله بتوانیم نظریات ایشان را درباره «تجسم اعمال» به دست آوریم.هر چند که با تکیه بر این مبانی نیز نمیتوان به طور حتم و یقین بر معتقد و باور آنان پی برد؛ زیرا در این میان دانشمندانی هستند که با توجه به مبانی فلسفی و حکمی که اختیار نموده اند، نمیتوان نظریه «تجسم اعمال» را اثبات نمود، ولی در لابلای کتب و نوشته های آنها مطالبی پیدا می شود که گاه به صراحت سخن از «تجسم اعمال» به میان آورده اند و این نشان از باور او به «تجسم اعمال» در روز رستاخیز دارد.نکته دیگری که باید در این چکیده ذکر شود این است که علت طرح بحث از جوهر و عرض در کتب اسلامی چیست؟ و به دیگر سخن وظیفه یک متکلم اثباث و دفاع از معتقدات دینی از جمله مبداء و معاد است، مساله جوهر و عرض چه ارتباطی با مباحث کلامی دارد؟ که متکلمین را وا می دارد تا در قبال آن اعلام موضع نمایند.

شاخص‌های تعامل:   مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

بازدید 1264

مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesدانلود 395 مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesاستناد 0 مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesمرجع 0
مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources
نویسندگان: 

اسدی کوه باد هرمز

اطلاعات دوره: 
  • سال: 

    1400
  • دوره: 

    11
  • شماره: 

    42
  • صفحات: 

    7-38
تعامل: 
  • استنادات: 

    0
  • بازدید: 

    78
  • دانلود: 

    115
چکیده: 

متفکران اسلامی از بدو شکل گیری فرهنگ وتمدن اسلام در تفسیر متون اسلامی ونحوه ی استنباط و بهره گیری از آن متون مقدس درهستی شناسی و اصول عقیدتی وبکارگیری آنها در دستورالعمل وراه و روش مسلمانی (فقه)، دیدگاه های گوناگونی ارایه داده ند، از این رو جهت گیری های مختلف، پدید آمده ومنشاء مکاتب گوناگون کلامی وفقهی شده است؛ برخی به ظواهر متون بدون هر گونه تاویل وتفسیر عمل کرده و با هرگونه خرد ورزی ودخالت عقل در این عرصه مخالفت نمودند وگروهی دیگر، برای عقل اهمیت فراوانی قایل شده وآیات و روایات را ازاین رهگذر تاویل وتفسیر نمودند؛ که درنتیجه موجب پیدایش نحله های کلامی متعدد، چون؛ عدلیه، اشاعره و ماتریدیه وظاهریه و. . . شده است واز سوی دیگر همین طرز تفکر در عرصه فقه ومبانی استنباط موثر افتاده و مکاتب فقهی گوناگونی چون، اصحاب رای، حدیث، وظاهریه و. . . را در اهل سنت و روش های اصولی واخباری را در شیعه امامیه پدید آورده است، این پژوهش به روش تحلیلی وتوصیفی و با تطبیق آراء گوناگون متفکران این مکاتب به این نتیجه دست یافته است که گرچه همه ی اندیشمندان اسلامی درتحقیقات و مطالعات کلامی وفقهی اهداف واصول مشترک داشته اند، ولی رویکرد آنان به عقل درمواجهه با نصوص، موجب تعدد روش ها ونگرش ها، در عرصه های نظری و عملی شده است.

شاخص‌های تعامل:   مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

بازدید 78

مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesدانلود 115 مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesاستناد 0 مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesمرجع 0
نشریه: 

الهیات تطبیقی

اطلاعات دوره: 
  • سال: 

    1390
  • دوره: 

    2
  • شماره: 

    6
  • صفحات: 

    19-34
تعامل: 
  • استنادات: 

    0
  • بازدید: 

    2249
  • دانلود: 

    482
چکیده: 

قاعده لطف یکی از قواعد مهم کلامی است که مکاتب مختلف کلامی در اسلام، آن را در اثبات بعضی از اصول اعتقادی اساسی خود، به کار گرفته اند. متکلمان امامیه، اصل امامت و متکلمان معتزلی لزوم وعد و وعید را که از اصول اساسی این مکتب است؛ از طریق قاعده لطف اثبات نموده اند، اما متکلمان اشعری و بعضی از معتزله بغداد این قاعده را انکار نموده و به ابطال آن پرداخته اند. هدف این مقاله، این است که با توجه به اهمیت این قاعده در کلام اسلامی، دلایل عقلی متکلمان اسلامی را در اثبات وجوب لطف بررسی کند. علاوه بر این، بررسی دیدگاه متکلمان اهل سنت نسبت به قاعده لطف و نقد دلایل عقلی ای که مخالفان قاعده لطف، در ابطال وجوب لطف به کار برده اند، نیز از اهداف این مقاله است. نتیجه ای که در این مقاله از بررسی دلایل عقلی متکلمان اسلامی در اثبات وجوب لطف به دست آمده، این است که فقط، دلایل عقلی ای که وجوب لطف را از طریق رحمت الهی و جود و کرم او اثبات می کنند، دلایلی یقینی بوده، دارای ضرورت عقلی هستند.

شاخص‌های تعامل:   مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

بازدید 2249

مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesدانلود 482 مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesاستناد 0 مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesمرجع 0
نشریه: 

معرفت کلامی

اطلاعات دوره: 
  • سال: 

    1402
  • دوره: 

    14
  • شماره: 

    1
  • صفحات: 

    179-194
تعامل: 
  • استنادات: 

    0
  • بازدید: 

    42
  • دانلود: 

    3
چکیده: 

مسئله اصلی این پژوهش بررسی ادله ایجابی متکلمان در اثبات «اعاده معدوم» به روش توصیفی ـ تحلیلی و هدف آن نشان دادنِ ناکارآمدی این ادّه در اثبات مدعای مذکور است. متکلمان طرفدارِ این دیدگاه، آفرینش مجددِ موجودات در برابر آفرینش نخستین بار آنها را که «ابتدا» نامیده می شود، «اعاده» می نامند و معتقدند: آفریده نُوین ـ یعنی مٌعاد ـ عین آفریده نخستین بار، یعنی مُبتدی است. جستار نویسندگان این پژوهش نشان می دهد مدافعان این دیدگاه در آثار کلامی خود، ده استدلال در اثبات مدعای خویش اقامه کرده اند. این استدلال ها در یک تقسیم بندی کلی به دو قِسم «قیاسی» و «تمثیلی» تقسیم می شوند که در این پژوهش صرف نظر از ادله ممتنع بودن اعاده معدوم، نقد و بررسی شده اند. تحلیل منطقی از طریق بررسی مادی و صوری این استدلال ها، نشان می دهد هیچ یک از آنها در اثبات مدعا تام نیست.

شاخص‌های تعامل:   مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

بازدید 42

مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesدانلود 3 مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesاستناد 0 مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesمرجع 0
مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources
نویسندگان: 

باقی مریم | احمدی احمد

اطلاعات دوره: 
  • سال: 

    1401
  • دوره: 

    9
  • شماره: 

    17
  • صفحات: 

    181-205
تعامل: 
  • استنادات: 

    0
  • بازدید: 

    53
  • دانلود: 

    4
چکیده: 

جلال الدین مولوی بزرگ ترین شاعر و عارف ایرانی سده هفتم هجری است که اندیشه هایش همواره محل توجه بوده است. در مقاله پیش رو، رهیافت های بحث از صفات خدا از دیدگاه مولوی و مقایسه آن با آرای متکلمان اسلامی بررسی و تحلیل شده است. مبحث یادشده از محوری ترین موضوعات مطرح در حوزه علم کلام است که تاریخ تفکر بشر مملو از اتخاذ مواضع اثباتی و نفیی در قبال آن است. در این پژوهش به روش توصیفی تحلیلی و با هدف تبیین رویکرد مولوی در موضوع مذکور و با تتبع و واکاوی در شش دفتر مثنوی، مهم ترین اثر مولوی، سخنان او درباره «تشبیه» و «تنزیه» خدا را تبیین کرده، با مواضع فرقه های مشهور کلامی سنجیده ایم. این تحقیق نشان می دهد که مولوی در باب خداشناسی، در عین باورمندی به تنزیه و تعالی حق از ادراک و توصیف، رؤیت، داشتن نظیر و ...، «تشبیه» را نیز پذیرفته، و جمع این دو را با شیوه های گوناگون در مثنوی تبیین می کند. در بحث از صفات خبری و آیات موهم معنای تشبیه، آرای مولوی گاه با اندیشه های ماتریدیه همسویی دارد و گاه حاصل استقلال رأی او در این مسئله است.

شاخص‌های تعامل:   مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

بازدید 53

مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesدانلود 4 مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesاستناد 0 مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesمرجع 0
نویسندگان: 

سلیمانی فاطمه

نشریه: 

مشکات النور

اطلاعات دوره: 
  • سال: 

    1385
  • دوره: 

    10
  • شماره: 

    34
  • صفحات: 

    40-70
تعامل: 
  • استنادات: 

    1
  • بازدید: 

    231
  • دانلود: 

    0
کلیدواژه: 
چکیده: 

شاخص‌های تعامل:   مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

بازدید 231

مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesدانلود 0 مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesاستناد 1 مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesمرجع 0
نشریه: 

حکمت اسرا

اطلاعات دوره: 
  • سال: 

    1392
  • دوره: 

    5
  • شماره: 

    4 (پیاپی 16)
  • صفحات: 

    71-93
تعامل: 
  • استنادات: 

    0
  • بازدید: 

    1101
  • دانلود: 

    193
چکیده: 

در این نوشتار، تلاش متکلمان و فیلسوفان اسلامی در باب حشر حیوانات، از دو جنبه امکان عقلی حشر و علت آن، بررسی شده است. پاسخ های متکلمان به سوال اول، مختلف است. برخی با توجه به این که اساسا هیچ مجردی غیر از خداوند را قبول ندارند، حشر حیوانات را نیز همچون حشر انسان، به صورت جمع کردن مجدد اجزای پراکنده شده، می دانند، برخی دیگر، به دلیل تساوی رتبی حیوان و انسان، منکر نفس مجرد در حیوانات شده و حشر آن ها را انکار می کنند، و گروهی نیز با دلیلی مبتنی بر استقرا، در صدد اثبات نفس مجرد در حیوانات بر آمده اند. اما از منظر فیلسوفان، نفس حیوانی در مرتبه ادراکی خیالی سکنا دارد، به همین دلیل، فارابی نفوس حیوانی را به دلیل عدم ادراک عقلی، غیرمجرد می انگارد. در آثار بوعلی و شیخ اشراق در باب تجرد خیال، دوگانگی به چشم می خورد که مدعای قوی تر، انکار تجرد خیال و بالتبع، منکر تجرد نفوس حیوانی و حشر آن ها هستند. صدرالمتالهین با اثبات تجرد خیال، گامی نوین در توجیه امکان عقلی حشر نفوس حیوانی برداشته است. متکلمان درباره سوال دوم، بر مساله عوض تاکید کرده است که به دلیل عدم جامعیت، مورد نقد است. علامه طباطبایی با بحث اختیار و شعور در حیوانات، به نوعی تکلیف در حیوانات، قائل شده است. صدرا در این مساله، از طریق برهان علت غایی، اثبات می کند که تمام موجودات به سمت مبدا بازخواهند گشت، و گرنه دچار تناقض و خلف خواهیم شد. این پژوهش با نگاهی متفاوت، و با طرح دیدگاهی نو، نشان می دهد که می توان حشر حیوانات را حشر برخی از انسان ها به صورت حیوانات مختلف در روز قیامت به شمار آورد که در واقع، همان عدم صعود از مرتبه حیوانی به مرتبه انسانی است.

شاخص‌های تعامل:   مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

بازدید 1101

مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesدانلود 193 مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesاستناد 0 مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesمرجع 0
اطلاعات دوره: 
  • سال: 

    1387
  • دوره: 

    41
  • شماره: 

    دفتر 90 (ویژه فلسفه و کلام اسلامی)
  • صفحات: 

    25-45
تعامل: 
  • استنادات: 

    0
  • بازدید: 

    1523
  • دانلود: 

    0
چکیده: 

یکی از مباحث طبیعیات قدیم، مناقشه بر سر وجود یا عدم وجود خلا بوده است. به طوری که بیشتر فلاسفه، امکان وجود خلا را باطل دانسته و در مقابل، بسیاری از متکلمان از وجود آن دفاع کرده اند. در این مقاله مهمترین آرای مطرح شده در این باب ارایه شده است و بحث از خلا که در دو مورد بیرون عالم و درون عالم مطرح بوده، از منظر علوم امروز مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. بر این اساس، با ارزیابی استدلالات هر یک از طرفین نشان داده شده است که در مورد نخست، یعنی خلا بیرون عالم، نظر فلاسفه ارجح بوده و بالعکس در مورد دوم، یعنی خلا درون عالم، نظر متکلمان بر آرای فلاسفه برتری دارد.

شاخص‌های تعامل:   مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

بازدید 1523

مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesدانلود 0 مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesاستناد 0 مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesمرجع 2
litScript
telegram sharing button
whatsapp sharing button
linkedin sharing button
twitter sharing button
email sharing button
email sharing button
email sharing button
sharethis sharing button